Opryszczka – przyczyny, objawy, leczenie opryszczki wargowej. Tabletki i maści na opryszczkę na ustach bez recepty. Opryszczka pospolita to wirusowa choroba zakaźna skóry wywoływana przez dwa gatunki wirusów z rodziny Herpesviridae – HSV 1 i HSV 2. Pierwszy z nich powoduje opryszczkę wargową i opryszczkę błony śluzowej, natomiast
Witam, chciałabym sie dowiedzieć jak można walczyć z nawracającą opryszczką? co ją wywołuje? Mój przypadek jest bardzo ciężki i już straciłam wszelką nadzieję na to że kiedykolwiek się wyleczę :( z chorobą zmagam się już ponad 15 lat i nic mi nie pomaga... opryszczka pojawia się u mnie w całej jamie ustnej (na języku , pod językiem, w gardłodle, na migdałkach , podniebieniu , na dziąsłach itp , itd ) występuje ona w różnych ilościach niekiedy jest tylko jedna a niekiedy jest ich pełno, przed pojawieniem się jej czuję się okropnie, najgorszy etap dla mnie gdyż jest mi potwornie zimno, mam dreszcze, jestem słaba i zmęczona , nie mam chęci do życia bo cholernie bolą mnie kości, co najgorsze mam gorączke (niekiedy dochodziło nawet do 40 stopni!!) często mam też przy tym powiększone węzły chłonne pod pachami i w pachwinach, mam nieprzyjemny zapach z jamy ustnej wręcz cuchnący wtedy już wiem że niedługo ona nadejdzie... i jak już mnie wysypie to trzyma mnie około 7 dni , potwornie boli wręcz rwie z bólu ciężko mi jest nieraz przy tym mówić zwłaszcza gdy wysypie mnie na języku , ciężko mi jest przy tym jeść i bardzo mnie to męczy :/ gdy po tych około 7-8 dniach wszystko sie zagoi to ujdzie kilka dni i znowu jest to samo, nieustannie powraca :( i nie wiem co robić bo to odbiera mi chęci do życia a jestem młodą osobą mam 22 lata i chciałabym korzystać z życia :/ a nie czuć się jak stara babcie bo ta choroba odbiera mi energię i wykańcza fizycznie jak i również psychicznie :/ byłam u różnych lekarzy ale nikt nie był w stanie mi pomóc zapisują mi różnego rodzaju lekarstwa na odporność typu heviran, haskovir, lizyna , różnego rodzaju maści do smarowania tego ale i tak nic niestety na mnie nie działa :/ może ktoś tutaj na tym forum ma podobny przypadek? moze tez ktos ma przewlekłą opryszczkę z której udało mu się wyleczyć? jeśli tak to proszę o kontakt , mogę nadesłać zdjęcia jak okropnie to wygląda , jeśli są tutaj jakieś osoby zainteresowane pomocą . Pozdrawiam i przepraszam za błędy.
Zespół pieczenia w jamie ustnej może mieć przyczynę pierwotną i wtórną. Typ pierwotny ma trudny do uchwycenia, niejasny powód. Zwykle pozostaje on niezdiagnozowany, a terapia opiera się na eliminacji bezpośrednich czynników drażniących. Typ wtórny ma różne przyczyny, m.in.: niewłaściwe nawyki higieniczne w obrębie jamy ustnej,
Ten tekst przeczytasz w 3 może objawiać się w obrębie jamy ustnej poprzez zmiany w tkankach przyzębia i błony śluzowej, a także zaburzoną funkcję gruczołów ślinowych. Ze względu na upośledzoną odporność u osób chorujących na cukrzycę, istnieje zwiększone ryzyko zakażenia wirusem opryszczki, wystąpienia drożdżycy czy zaniku kości wyrostka zębodołowego. Zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Federacji Cukrzycy, klinicyści powinni raz w roku przeprowadzać wywiad z osobą chorą na cukrzycę w kierunku występowania objawów w obrębie jamy ustnej. Szczególną uwagę należy zwrócić na dziąsła, np. czy nie występuje krwawienie, obrzęk lub ich zaczerwienienie. Diabetycy powinni być zachęcani do regularnego badania i leczenia stomatologicznego. Zmiany w okolicach przyzębia w przebiegu cukrzycy U pacjentów chorych na cukrzycę najczęstszą manifestacją choroby w jamie ustnej są choroby przyzębia. U niektórych diabetyków obserwowane jest np. zapalenie dziąseł lub zapalenie przyzębia. Zmiany w obrębie tkanek przyzębia objawiają się zaczerwienieniem i obrzękiem dziąseł, krwawieniami z dziąseł w następstwie niewielkich urazów. Może dojść również do obluzowania zębów i zwiększenia się szpar między nimi, a także odsłonięcia korzeni zębów. Zaawansowane stadium chorób przyzębia może zwiastować powikłania cukrzycy, takie jak nefropatia, udar mózgu, przemijający napad niedokrwienia mózgu, dławica piersiowa, zawał serca i niewydolność serca. U pacjentów ze źle kontrolowaną cukrzycą występuje również większa utrata przyczepu łącznotkankowego w porównaniu do pacjentów zdrowych lub z dobrze kontrolowaną chorobą. Ryzyko zmian w obrębie błon śluzowych jamy ustnej U osób zdrowych błona śluzowa jamy ustnej chroniona jest przez odpowiednią ilość i jakość śliny, która zapewnia nawilżenie, oczyszczenie i buforowanie pH, a także jest źródłem białek przeciwbakteryjnych oraz powoduje agregację i eliminację bakterii. Dzięki temu tkanki miękkie jamy ustnej są odporne na uszkodzenia oraz drobnoustroje. Tymczasem cukrzyca negatywnie wpływa na czynność gruczołów ślinowych i układ immunologiczny, dlatego istnieje zwiększone ryzyko zmian w obrębie błon śluzowych. W przebiegu cukrzycy u niektórych chorych obserwuje się zanik błony śluzowej lub zapalenie błony śluzowej. W jamie ustnej chorych na cukrzycę niekiedy dochodzi również do niezapalnego powiększenia ślinianek przyusznych. Zaburzenie to występuje częściej u pacjentów ze źle kontrolowaną chorobą. Ponadto chorzy mogą doświadczać uczucia suchości błony śluzowej jamy ustnej, co wiąże się ze zmniejszeniem ilości wydzielanej śliny. Zapalenie języka w przebiegu cukrzycy U osób chorych na cukrzycę niejednokrotnie dochodzi również do zmian w obrębie języka. Obserwowany jest całkowity lub ogniskowy zanik brodawek językowych (zanikowe zapalenie języka), dający wygląd wygładzonej powierzchni języka. Niekiedy dochodzi również do romboidalnego zapalenia języka, który charakteryzuje się zanikiem brodawek językowych w obszarze umiejscowionym w tylnej części grzbietowej powierzchni języka, która jest wówczas płaska i gładka, ale może również dochodzić do zagłębień. U chorych na cukrzycę może również występować język geograficzny, czyli wędrujące zapalenie języka. Obserwowany jest ogniskowy zanik brodawek językowych, które przybierają nieregularny kształt z białymi lub żółtawymi uniesieniami, które z czasem migrują. Objaw ten często wiąże się z bólem, świądem, pieczeniem błony śluzowej. Zwiększone ryzyko rozwoju drożdżycy Zbyt mała ilość śliny oraz zaburzenia układu immunologicznego u cukrzyków znacznie zwiększają ryzyko rozwoju drożdżycy (kandydozy) jamy ustnej. Diabetycy często są nosicielami grzybów z rodzaju Candida. Z badań naukowców wynika, że drożdżyca rozwija się wskutek zmniejszonej ilości immunoglobulin przeciwgrzybiczych w ślinie, a także wskutek zwiększonego stężenia glukozy w ślinie, co sprzyja rozwojowi grzybów. Drożdżyca u chorych na cukrzycę może przyjmować różne postacie. Jedną z nich jest stomatopatia protetyczna, do której dochodzi wskutek zakażenia przez grzyby porowatej akrylowej struktury protezy. U pacjentów obserwuje się rozlane zaczerwienienie błony śluzowej pod protezami górnych zębów. Ten rodzaj zakażenia najczęściej objawia się uczuciem pieczenia, chociaż u niektórych chorych objawy nie występują. Inne postacie zakażenia to ostra rzekomobłoniasta postać drożdżycy czy zapalenie kątów ust. Liszaj płaski jamy ustnej manifestacją cukrzycy Liszaj płaski to przewlekła niezakaźna, swędząca choroba skóry i błon śluzowych, która również może być objawem cukrzycy. Manifestuje się występowaniem plamistych białych zmian na powierzchni zaczerwienionej błony śluzowej. U chorych na cukrzycę obserwuje się również liszajowate reakcje polekowe występujące w obrębie błon śluzowych. Zmiany te to niepożądane działanie leków przepisywanych często chorym na cukrzycę, np. leków hipoglikemizujących czy hipotensyjnych. Liszaj płaski oraz liszajowate reakcje polekowe mogą wywołać objawy takie jak ból, uczucie pieczenia, nadwrażliwość na kwaśne pokarmy. Wiążą się one również z ryzykiem dysplazji i transformacji nowotworowej. Źródła: B. K. Gandara, T. H. Morton Jr., „Objawy cukrzycy w jamie ustnej występujące poza przyzębiem: podstawowe informacje dla personelu medycznego” w Diabetologia po Dyplomie, Tom 9 nr 1, 2012, str. 31-37 W. Leśniak, A. Doboszyńska, „Objawy stomatologiczne chorób ogólnych” w Wybrane Problemy Kliniczne, Via Medica, 2014 Przeczytaj także: Owrzodzenia w jamie ustnej a choroby reumatoidalne Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Chirurgia Plastyczna i Oparzenia”: Trudno gojące się owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej u pacjenta po przeszczepieniu nerki allogenicznej. Opis przypadku. Retrospekcja
Zajady to stan zapalny kątów warg, z kolei opryszczka jest stanem zapalnym okolicy warg, w przebiegu którego pęcherzyki pojawiają się na granicy skóry i błon śluzowych. Przyczyną zajadów są bakterie i grzyby, zaś za rozwój opryszczki odpowiedzialny jest wirus opryszczki typu 1.
Opryszczka wargowa powstaje w wyniku działania wirusa opryszczki HSV. Jak się jej szybko pozbyć – jakie leki i maści stosować? Czy opryszczką można się zarazić? Jakie objawy daje wirus opryszczki HSV, poza pęcherzykami? Opryszczka – opis Opryszka na ustach wywoływana jest przez wirusy HSV1 oraz HSV2. To choroba zakaźna, którą znamy również pod innymi nazwami, np. febra, skwarka, zimno na ustach. Opryszczka wargowa zazwyczaj ma bardzo łagodny przebieg – nie towarzyszą nam objawy ogólne, np. gorączka, a zakażenie tym wirusem jest powszechne. Co sprzyja zakażeniu? Głównie osłabiona odporność lub stres. Opryszczka na ustach objawia się najczęściej krostami, owrzodzeniami, bolesnymi pęcherzami w okolicach ust. W cięższej postaci może wystąpić opryszczkowe zapalenie całej jamy ustnej – wówczas opryszczka pojawia się np. na języku. Są również poważniejsze postaci zakażenia wirusem opryszczki - o czym piszemy w dalszej części artykułu (ale dotyczą one głównie małych dzieci i osób z obniżoną odpornością). Wirus opryszczki a półpasiec i ospa wietrzna Opryszczka wywoływana jest przez wirus opryszczki HSV1 lub HSV2. Oba wirusy są spokrewnione z wirusami ospy wietrznej oraz półpaśca, o czym pisaliśmy w osobnym artykule. Jeśli doszło do zakażenia wirusem opryszczki HSV1, może pojawić się opryszczka w jamie ustnej, nosie, czasami na narządach płciowych. Z kolei wirus HSV2 powoduje opryszczkę głównie na narządach płciowych. Według danych epidemiologicznych, aż 90% dorosłych osób jest nosicielami wirusa opryszczki typu 1, czyli HSV1, a u 10% występuje wirus opryszczki HSV2. Czy opryszczką można się zarazić? Tak, opryszczka jest zaraźliwa. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim poprzez kontakt z płynem surowiczym z pęcherzyków. Wirus opryszczki HSV1 występuje w ślinie, a więc można się nim zarazić zarówno przy kontakcie z płynem surowiczym z pęcherzyków, jak i poprzez korzystanie z osobą zakażoną np. ze wspólnych ręczników. Gdy dojdzie do zakażenia, wirus przenika przez błonę śluzową do naszych komórek naczyń krwionośnych, po czym powoduje stan zapalny, czego wynikiem jest powstanie martwicy śródbłonka, a co za tym idzie – może pojawić się płyn surowiczy. Wirus namnaża się w pęcherzykach przez około 6 dni. Po tym czasie nasz układ odpornościowy zaczyna reagować na obecność wirusa i pęcherzyki zaczynają pękać i się goić. Jeśli zakaziliśmy się wirusem opryszczki typu 1 (HSV1), choroba przebiega z raczej bezobjawowo – ale nie jest to regułą. Do zakażeń dochodzi najczęściej w wieku dziecięcym i od tego momentu wirus pozostaje w uśpieniu i może wywoływać opryszczkę wargową, gdy nasz organizm ulega osłabieniu. Inaczej jest w przypadku pierwotnego zakażenia wirusem opryszczki – wówczas choroba ma o wiele ostrzejszy przebieg – dopiero nawroty choroby przebiegają nieco łagodniej. Zakażenie HSV1 – jakie przybiera postaci? Zakażenie wirusem HSV1 zwykle objawia się opryszczką wargową – ale nie tylko. Poniżej przedstawiamy wszystkie możliwości. Opryszczka wargowa – najczęstsza postać nawrotowa, łagodna, zwykle w okolicach ust. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – zwykle ma postać pierwotnego zakażenia HSV1. Pęcherzyki pojawiają się w okolicach ust i na błonie śluzowej jamy ustnej. Przebieg jest nieco cięższy niż przy opryszczce wargowej, ponieważ może pojawić się np. gorączka. Zanokcica opryszczkowa oraz opryszczka skóry – zanokcica to zakażenie wału paznokciowego. Zmiana jest bardzo bolesna. Może występować także w innych okolicach skóry. Zapalenie spojówek i rogówki – to postać opryszczki zaliczana do groźnych, ponieważ może skutkować nawet utratą wzroku, ponieważ dochodzi do zmętnienia rogówki. Opryszczkowe zapalenie mózgu – to bardzo rzadka postać zakażenia opryszczką – zapada na nią rocznie zaledwie 1 osoba na 500 000. Zwykle chorują na nią dzieci oraz dorośli po 50. roku życia. Objawy to gorączka, drgawki, zaburzenia świadomości, niedowłady i porażenia nerwów czaszkowych. U dzieci dodatkowo występuje obrzęk tarczy nerwu wzrokowego. Zakażenia narządowe – to również dość rzadka forma opryszczki. Dotyka wielu narządów – dochodzi do zapalenia przełyku czy wątroby. Na tę postać najbardziej narażone są osoby z obniżoną odpornością (chemioterapia, AIDS, przeszczep narządów). Przebieg choroby jest bardzo ciężki. Opryszczka wargowa – najczęstsze objawy swędzenie, mrowienie i pieczenie w okolicy ust, zaczerwienie oraz napięta skóra wokół warg, pojawienie się małych grudek, krostek, pęcherzyków lub bolesnych owrzodzeń na ustach, ogólny ból w okolicy ust, nadżerki i strupy. Uwaga! Przebijanie pęcherzyków wcale nie przyspieszy wyleczenia opryszczki! Co gorsza, przy wylaniu się płynu surowiczego z pęcherzyka, może dojść do jego rozprzestrzenienia się w inne miejsce, prowadząc np. do opryszczki w rogówce, nosie lub jamie ustnej. Czynniki sprzyjające nawrotowi opryszczki wargowej Aby wystąpił nawrót opryszki wargowej (wywoływanej przez wirus HSV1) wirus potrzebuje zwykle sprzyjających mu warunków. To osłabiona odporność organizmu, stan grypy lub przeziębienia, wysoka gorączka, wysoka temperatura, długa ekspozycja na promieniowanie UV, silny stres, występowanie innych chorób zakaźnych, urazy mechaniczne w okolicach ust, wyziębienie organizmu, anemia, niedożywienie organizmu, u kobiet miesiączka. Opryszczka wargowa – wygląd i fazy rozwoju Poniżej przedstawiamy kilka zdjęć opryszczki wargowej u różnych osób. Opryszczka na ustach - zdjęcie nr 3 Opryszczka na ustach - zdjęcie nr 2 Opryszczka na ustach - zdjęcie nr 1 I faza opryszczki – swędzenie oraz pieczenie okolic ust, a niekiedy widoczne zaczerwienienie. II faza opryszczki – pojawienie się małych grudek w okolicy ust (w postaci krost), uczucia mrowienia i swędzenia. III faza opryszczki – pojawienie się pęcherzyków z płynem surowiczym. IV faza opryszczki – pęcherzyki zaczynają pękać (zwykle dochodzi do tego po ok. 7 dniach od pierwszych objawów). V faza opryszczki – w miejscu pękniętych pęcherzyków pojawiają się nadżerki. VI faza opryszczki – gojenie się zmian. Opryszczka – leki, maści i domowe sposoby Nie jest możliwe całkowite pozbycie się wirusa z organizmu, jeśli doszło do zakażenia. Jedyne leczenie, jakie możemy podjąć, to stosować maści na opryszczkę, aby przyspieszyć i złagodzić jej przebieg. W tym celu poleca się maści z antybiotykami, a także tabletki (leki przeciwwirusowe). O rodzaju leczenia powinien zdecydować lekarz. Jeśli opryszczka jest wyjątkowo dokuczliwa i bolesna, możliwe jest zastosowanie leków przeciwbólowych (działających ogólnie lub miejscowo znieczulających). Jeśli nawroty opryszczki są bardzo częste, lekarz może zdecydować o terapii, która będzie przeciwdziałać pojawieniu się opryszczki. Z dostępnych leków na opryszczkę mamy do wyboru kremy (np. Zovirax, Vratizolin, Herpex, Axoviral), płyny (np. Sonol), plastry (np. DermaPlast Hydro, Compeed Cold Sore), tabletki (np. Hevipoint). A jak domowymi sposobami radzić sobie z opryszczką? Istnieje kilka metod, które u niektórych osób się sprawdzają – ale raczej przy łagodnym przebiegu choroby. Do nich należy np. smarowanie zmian miodem, aloesem, szałwią, rumiankiem lub miętą (zaparzone torebki po herbacie), czosnkiem lub cebulą, olejkiem z drzewa herbacianego. Na forach internetowych możemy też przeczytać o okładach z rozmoczonej w wodzie polopiryny lub aspiryny przez około 10 minut. Opryszczka wargowa a wystąpienie miesiączki Jak wcześniej wspomnieliśmy, czynnikiem sprzyjającym nawrotowi opryszczki jest u kobiet miesiączka. Dzieje się tak, ponieważ układ odpornościowy pracuje wówczas inaczej niż zwykle – szczególnie na kilka dni przed wystąpieniem menstruacji. Dlatego w tym czasie zaleca się, aby bardziej dbać o higienę okolic ust (a jeśli pojawią się np. grudki, nie należy ich dotykać – chyba że w celu nałożenia maści) oraz dokładnie myć ręce. Opryszczka w ciąży O ile opryszczka narządów płciowych w ciąży jest groźna, o tyle postać wargowa nie przysporzy tylu problemów. Organizm kobiety w ciąży jest szczególnie narażony na nawrót opryszczki, ponieważ mamy do czynienia ze spadkiem odporności i wieloma zmianami hormonalnymi. Przypadkiem groźnej opryszczki wargowej jest jej występowanie po raz pierwszy – właśnie w ciąży. Wówczas jej przebieg może być ciężki i stanowić zagrożenie dla ciąży. Jak leczyć opryszczkę w ciąży? Przede wszystkim należy udać się do lekarza (rodzinnego lub ginekologa) i nie stosować żadnych leków bez jego wiedzy. Zwykle zaleca się leczenie tabletkami bezpiecznymi dla płodu, maściami i witaminą B. Opryszczka u małego dziecka Do zakażenia wirusem HSV1 dochodzi zazwyczaj w dzieciństwie, od około 6 miesiąca życia, do 5 roku. Warto wiedzieć, że im młodsze jest dziecko, tym gorszy będzie przebieg choroby, ale niezależnie od wieku, należy udać się z dzieckiem do lekarza, aby jak najszybciej wdrożyć leczenie. Naszym zadaniem jest także pilnowanie, aby dziecko nie rozdrapywało zmian opryszczkowych, ponieważ bardzo łatwo przeniosą się one na inne miejsca. Często opryszczka wargowa u dzieci przebiega razem z opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej oraz dziąseł. Pojawia się ponadto gorączka, opuchlizna dziąseł, często ślinotok. Opryszczka – śmiertelna dla noworodków Najgorszy przebieg opryszczki dotyka noworodki, gdzie z powodu wirusa może dojść nawet do śmierci dziecka. Wirus atakuje nie tylko okolice ust, ale także całą twarz, oczy, gardło, język, przełyk, podniebienie, a niekiedy nawet całe ciało. Zmiany są bardzo niebezpieczne i kierują się ku centralnemu układowi nerwowemu. A gdy tak się stanie, mogą pojawić się napady padaczkowe, groźne drgawki, ospałość i wybrzuszenie ciemiączka. Zakażenie wirusem opryszczki u noworodków ma więc przebieg bardzo gwałtowny i dotyczy wielu narządów. Podnosi np. poziom enzymów wątrobowych, przez co dochodzi do uszkodzenia wątroby. Może zacząć się także obumieranie jelit lub zapalenie mózgu. KAŻDA godzina jest wówczas na wagę złota, ponieważ śmiertelność przy nieleczonej opryszczce u noworodków wynosi prawie 80%! Poza tym po zakażeniu mogą wystąpić trwałe powikłania neurologiczne. Nie należy więc bagatelizować opryszczki u tak małych dzieci, a gdy sami mamy opryszczkę, koniecznie dbajmy, aby nie zarazić dziecka. Bibliografia Marczyńska M., Opryszczka u dzieci, Pediatr Dypl. 2012;16(2):44-49, źródło: (dostęp: Lesiak A., Joanna Narbutt J., Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, Forum Dermatologicum 2017, tom 3, nr 4, 147–151. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące zakażeń wirusem opryszczki zwykłej u kobiet ciężarnych 2006–2011. Kuchar E., Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej u dorosłych, źródło: (dostęp:
Opryszczka narządów płciowych to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób przenoszonych drogą płciową. Wywołuje ją wirus opryszczki (Herpes simplex) typu 2: HSV-2. Wiele osób jest jego nieświadomymi nosicielami i nie doświadcza żadnych objawów klinicznych. Wirus zagnieżdża się on w zwojach nerwowych i może się uaktywnić
Najczęstsze dolegliwości błony śluzowej jamy ustnej dotyczące dzieci i młodzieży do 20. roku życia są związane z pojawieniem się nadżerek lub owrzodzeń. Wykwity te stanowią bezpośrednią przyczynę silnych dolegliwości bólowych w jamie ustnej, przez co utrudniają przyjmowanie pokarmów, mowę, koncentrację i przeprowadzanie czynności higienicznych, a więc mają znaczący negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie. Trafne rozpoznanie wymaga od lekarza praktyka aktualnej wiedzy z zakresu etiopatogenezy wielu chorób o podobnych objawach klinicznych. Jedno z opublikowanych badań jako główne przyczyny występowania nadżerek lub owrzodzeń w jamie ustnej wymienia infekcję wirusem opryszczki (opryszczkowe zapalenie jamy ustnej lub opryszczka nawracająca) oraz afty nawracające (recurrent aphthous stomatitis – RAS). Zmiany te nie powinny być jednak mylone z białymi lub biało-czerwonymi wykwitami występującymi w jamie ustnej u dzieci w wyniku infekcji grzybiczej, często określanymi mianem pleśniawek. Leczenie ich u dzieci ogólnie zdrowych przeważnie polega na terapii przeciwgrzybiczej, wdrożeniu higieny jamy ustnej i właściwej diecie wspartej zastosowaniem probiotyków. POLECAMY Infekcje wirusowe Wśród wirusów wywołujących zmiany w jamie ustnej Herpes simplex zajmuje szczególne miejsce, gdyż zakażenie nim stanowi jedną z najpowszechniejszych infekcji występujących wśród populacji ludzkiej. Przeważnie do infekcji wirusowej dochodzi już we wczesnym dzieciństwie, ok. pierwszego–szóstego roku życia. Są za nią odpowiedzialne wirusy opryszczki HSV-1 lub HSV-2, z licznymi podtypami serologicznymi. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej W wyniku pierwotnego kontaktu z konkretnym typem wirusa dochodzi do pojawienia się objawów ostrej choroby wirusowej (objawy pseudogrypowe), czyli w tym przypadku opryszczkowego zapalenia jamy ustnej. Początkowo przebiega ono z wysoką temperaturą, złym samopoczuciem, bólami mięśniowymi, powiększeniem węzłów chłonnych, a dopiero po dwóch–trzech dniach pojawiają się wykwity miejscowe w jamie ustnej w postaci licznych pęcherzyków (wykwity pierwotne). Pęcherzyki te szybko pękają, przekształcając się w nadżerki (wykwity wtórne). Zapalnie zmieniona jest cała błona śluzowa jamy ustnej, warg, dziąseł, podniebienia, a na języku występuje szary nalot. Po dwóch–trzech tygodniach choroba ustępuje. Najpierw cofają się objawy ogólne, a następnie miejscowe w jamie ustnej. Wirusy te posiadają właściwości neurotropowe i pozostają w zwojach czuciowych nerwu trójdzielnego. W przypadku ekspozycji na inny podtyp serologiczny wirusa opryszczki wszystkie wymienione objawy mogą wystąpić ponownie. Historycznie taką powtórną infekcję określano jako aftowe zapalenie jamy ustnej. Opryszczka nawracająca Choroba ta powstaje w wyniku aktywacji infekcji wirusami bytującymi już w zwojach nerwowych w wyniku spadku odporności gospodarza. Może on zostać wywołany nasłonecznieniem lub wyziębieniem, stresem, przemęczeniem, a także współistnieniem innych chorób. Zmiany dotyczą przeważnie wargi dolnej lub górnej na granicy czerwieni warg i części skórnej warg, w okolicy kątów ust. Pojawienie się pęcherzyków (wykwit pierwotny) poprzedza wystąpienie objawów prodromalnych: pieczenie, tkliwość, ból, napięcie, mrowienie. Zejściem wykwitu pierwotnego jest nadżerka i strup (wykwity wtórne). Strup powstaje tyko w części skórnej warg. Pozostałe choroby wirusowe Wykwity w jamie ustnej o charakterze nadżerek mogą powstawać także w przebiegu innych chorób wirusowych, takich jak ospa wietrzna, półpasiec, herpangina Zahorskiego, zapalenia adenowirusowe, choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, pryszczyca, cytomegalia, różyczka, odra czy AIDS. Warto mieć na uwadze, że dolegliwości związane z infekcjami wirusowymi w jamie ustnej mogą nakładać się czasowo na objawy ząbkowania. Afty nawracające Zalicza się je do najczęściej występujących chorób błony śluzowej jamy ustnej o charakterze nieinfekcyjnym. Charakteryzują się nawracającymi nadżerkami lub owrzodzeniami, które pojawiają się na wyścielającej błonie śluzowej jamy ustnej (podniebienie miękkie i tylna ściana gardła, wargi, policzki, powierzchnia brzuszna języka). Mogą być pojedyncze lub mnogie. Są pokryte szaro-białym włóknikowatym nalotem i otacza je rąbek zapalny. Afty nawracające występują przeważnie u osób ogólnie zdrowych, u których za pomocą badań dodatkowych, takich jak ocena podstawowych parametrów krwi obwodowej (morfologia, poziomy żelaza, glukozy i witaminy B12 w surowicy), testów alergicznych i innych, nie można stwierdzić występowania konkretnych chorób ogólnoustrojowych. Odrębną grupę osób z aftami nawracającymi stanowią ci chorzy, u których co prawda w wyniku badań dodatkowych stwierdzono występowanie określonych nieprawidłowości, ale po podjęciu ich skutecznego leczenia nawracające wykwity w jamie ustnej nadal się pojawiają. Etiologia aft nawracających przez wiele lat pozostawała niewyjaśniona. Liczne badania nad etiopatogenezą tego schorzenia wskazują na występowanie pewnych zaburzeń odpowiedzi immunologicznej u osób z aftami. Zaburzenia te są większe u osób z cięższym przebiegiem klinicznym aft. Za czynnik sprzyjający powstawaniu wykwitu aftowego w jamie ustnej uznawany jest miejscowy uraz, który jednak nie uszkadza nabłonka lub błony śluzowej jamy ustnej. Może on powstawać na skutek oddziaływania nieleczonych ubytków próchnicowych, nieprawidłowo wykonanych wypełnień (ostre krawędzie, chropowate powierzchnie), obecności korzeni zgorzelinowych, aparatów ortodontycznych, wad zgryzu, ostrych, startych zębów, parafunkcji oraz innych urazów zachodzących np. podczas nieostrożnego szczotkowania zębów czy spożywania twardych pokarmów. Uraz stanowi jedynie podłoże, na którym pojawią się wykwity aftowe. Zaburzenia odpowiedzi immunologicznej występujące u osób z aftami nawracającymi zasługują na szczególną uwagę. Przeprowadzone badania dotyczące zarówno krążących leukocytów, jak i komórek biorących bezpośredni udział w nacieku błony śluzowej jamy ustnej wykazały, iż w przypadkach powstawania wykwitu aftowego dochodzi do bezpośredniej lizy keratynocytów w wyniku reakcji immunopatologicznych. Wykazano, że u osób cierpiących na afty dochodzi do zaburzeń układu immunologicznego polegających na: przewlekłej preaktywacji neutrofili zarówno podczas występowania zmian, jak i w okresach ich remisji, zwiększonym wytwarzaniu reaktywnych form tlenu, któremu towarzyszy obniżona pojemność antyoksydacyjna surowicy krwi obwodowej, zwiększonym poziomie składowych układu dopełniacza i jego zwiększonej aktywności hemolitycznej, obniżeniu we krwi obwodowej odsetka limfocytów T pomocniczych i supresorowych/cytotoksycznych, podwyższeniu liczby komórek z receptorem dla interleukiny 2 (IL-2) i limfocytów B, komórek dziewiczych CD 4+ i CD 8+, jak również komórek pamięciowych niemających markerów CD 4 i CD 8. Można przypuszczać, że u chorych z aftami nawracającymi hipotetyczny czynnik powoduje aktywację komórek układu immunologicznego skutkującą uszkodzeniem błony śluzowej jamy ustnej. Może to być czynnik wirusowy lub bakteryjny, alergiczny, nietolerancja lub nadwrażliwość pokarmowa czy reakcja krzyżowa zachodząca pomiędzy Streptococcus sanguis a mitochondrialnym białkiem szoku termicznego, a może grupa czynników oddziałujących jednocześnie. Rodzaje aft nawracających Afty nawracające występują w czterech postaciach. Afty małe (RAS minor) W Polsce są nazywane aftami Mikulicza. Stanowią 80% wszystkich przypadków aft. Występują jako ograniczone, płytkie, koliste lub owalne nadżerki, pojedyncze lub mnogie, o powierzchni nekrotycznej barwy kremowobiałej, otoczone rąbkiem zapalnym. Wykwit rozwija się na zapalnym rumieniowym i lekko obrzękniętym podłożu, wyraźnie odróżniającym się od pozostałej niezmienionej zapalnie błony śluzowej. Wykwity goją się w ciągu 7–14 dni, nie pozostawiają blizn. Kierując się kryteriami częstości i wielkości występowania wykwitów, można dokonać podziału ich przebiegu klinicznego na: RAS minor o przebiegu łagodnym, kiedy wykwity pojawiają się raz na trzy miesiące lub rzadziej, a ich średnica jest mniejsza niż 0,5 cm, RAS minor o ciężkim przebiegu, kiedy afty występują przynajmniej raz w miesiącu, od kilku lat, a wykwity mają 0,5–1 cm. Afty duże (RAS major) Są określane jako afty Suttona lub periadenitis mucosa necrotica recurrens. Stanowią najcięższą odmianę aft. Stwierdza się je u ok. 10% chorych z RAS. Owrzodzenia mogą być pojedyncze bądź mnogie, o średnicy przekraczającej 1 cm i bardziej bolesne niż RAS minor. Zmiany utrzymują się przez kilka lub kilkanaście tygodni i goją się z pozostawieniem blizn. Z powodu bardzo silnych dolegliwości bólowych chorzy mogą mieć trudności z mówieniem i przyjmowaniem pokarmów. Afty opryszczkopodobne (RAS herpetiform) Ich występowanie stwierdza się u 10% chorych z RAS. Zmiany występują licznie, jednocześnie nawet ok. 100. Są drobniejsze niż w innych postaciach RAS, mają średnicę 1–2 mm. Mogą łączyć się ze sobą, wtedy zarys wykwitów jest nieregularny. Zmiany utrzymują się przez 7–14 dni i goją w okresie dwóch–trzech tygodni. Nadżerki wykazują tendencję do nawrotów w okresach krótszych niż miesiąc. Jednoobjawowa postać zespołu Behçeta Zespół Behçeta jest to wielosystemowe schorzenie zapalne o charakterze przewlekłym. Występuje triada objawów: afty nawracające błony śluzowej jamy ustnej, afty nawracające błony śluzowej narządów płciowych, nawracające zapalenie tęczówki. Ponadto mogą występować zmiany skórne, stawowe, neurologiczne oraz choroby nerek i przewodu pokarmowego. Wykwity w jamie ustnej przebiegają niekiedy z odczynem ogólnym w postaci podniesionej temperatury ciała, ogólnego osłabienia czy bólów objawowe (wykwity pseudoaftowe) Cykliczne występowanie nadżerek lub owrzodzeń na błonie śluzowej jamy ustnej może być uwarunkowane nieprawidłowościami lub chorobami ogólnoustrojowymi. Mogą być one wywołane konkretnymi chorobami lub nieprawidłowościami, takimi jak: choroba Addisona–Biermera charakteryzująca się niedoborem kwasu foliowego i witaminy B12, niedobory żelaza, horoba trzewna (celiakia), czyli nietolerancja glutenu, nadwrażliwości pokarmowe, choroba Leśniowskiego–Crohna, czyli przewlekły, nieswoisty proces zapalny mogący obejmować każdą część przewodu pokarmowego, choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego u dzieci (np. owsiki), zakażenia swoiste (kiła, gruźlica, promienica). W tych przypadkach skuteczne leczenie choroby zasadniczej lub wyrównanie stwierdzonych nieprawidłowości prowadzi do trwałej eliminacji wykwitów z jamy ustnej. Innym zagadnieniem dotyczącym dzieci jest zespół PFAPA. Jest on rozpoznawany głównie u dzieci poniżej piątego roku życia. Charakteryzuje się nawrotowym występowaniem epizodów gorączkowych z towarzyszącym aftowym zapaleniem jamy ustnej, zapaleniem gardła i powiększeniem szyjnych węzłów chłonnych. Etiopatogeneza zespołu PFAPA pozostaje nieznana, nie ma specyficznych badań ani testów diagnostycznych dla tego zespołu. Rokowanie jest jednak pomyślne, choroba ma tendencje do wygasania wraz z wiekiem. Niemniej charakteryzuje się kilkuletnim przebiegiem, uciążliwym ze względu na częstość nawrotów. Dotychczas nie stwierdzono występowania żadnych poważnych, późnych powikłań w jej przebiegu. Różnicowanie Przeprowadzenie prawidłowego badania podmiotowego i przedmiotowego oraz w uzasadnionych przypadkach badań dodatkowych stanowi niezbędny element właściwej terapii zmian nadżerkowych lub wrzodziejących w jamie ustnej. Należy mieć zawsze na uwadze, że większość zmian nadżerkowych i wrzodziejących w jamie ustnej poza urazem uszkadzającym (mechanicznym lub fizycznym) ma podłoże ogólnoustrojowe, które powinno zostać ustalone. Opisane najczęściej występujące zmiany w jamie ustnej u dzieci i młodzieży powinny być różnicowane pomiędzy sobą, jak również z rzadziej występującymi chorobami lub nieprawidłowościami mogącymi dawać podobny obraz kliniczny, takimi jak miejscowy uraz uszkadzający, utrudnione ząbkowanie, nadkażenia grzybicze, rumień wysiękowy wielopostaciowy, nekrotyczne zapalenie dziąseł lub jamy ustnej, zmiany w przebiegu chorób krwi, nieprawidłowości hormonalne, zmiany polekowe po sterydoterapii, chemioterapii, napromienianiu, w chorobach nowotworowych czy niedożywieniu. Bardzo ważny element profilaktyki nowotworowej stanowi leczenie i obserwacja każdego owrzodzenia w jamie ustnej przez okres nie dłuższy niż 14 dni. Po tym czasie owrzodzenie powinno ulec znacznemu zmniejszeniu, w przeciwnym wypadku istnieje obowiązek weryfikacji histopatologicznej obserwowanej zmiany. Leczenie Przed rozpoczęciem leczenia immunomodulującego u dzieci z aftami nawracającymi należy postarać się o wykluczenie ewentualnych przyczyn ogólnoustrojowych obserwowanych zmian. Jeżeli któryś z czynników branych pod uwagę stanowi przyczynę aft, leczenie immunostymulacyjne może nie przynieść oczekiwanych efektów, zwłaszcza w perspektywie długoterminowej (nawrót wykwitów). W przypadkach podejrzenia nadwrażliwości pokarmowej bywa stosowany dzienniczek dietetyczny, w którym rodzice chorego odnotowują składnik całkowicie wyeliminowany z diety przez okres 21 dni oraz obserwacje dotyczące pojawiania się bądź nie nowych wykwitów aftowych. Do najczęstszych składników pokarmowych predysponuj... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? Roczną prenumeratę dwumiesięcznika Forum Stomatologii Praktycznej Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma ...i wiele więcej! Sprawdź
. 3 219 238 131 391 123 390 62
opryszczka w jamie ustnej forum
